Najczęstszą przyczyną nieprawidłowej artykulacji głosek szumiących jest słaba sprawność języka i brak jego pionizacji. Właściwą pracę może utrudniać krótkie i zbyt mało elastyczne wędzidełko podjęzykowe. Podstawą terapii są ćwiczenia zwiększające motorykę całego narządu mowy oraz ćwiczenia pionizujące język i usprawniające jego apeks (czubek języka).
Aby poprawnie wymówić [sz], [ż], [cz] i [dż]:
- ułóż usta w „słoneczko”,
- zbliż do siebie zęby, pozostawiając szczelinę,
- zbliż czubek języka do wałka dziąsłowego za przednimi górnymi zębami.
Naśladuj odgłosy:
- szumiące liście (szszszszszsz…);
- grzmoty (dż! dż! dż! dż!);
- lecący samolot (żżżżżżżżżż…..);
- jadący pociąg (cz-cz-cz-cz-cz…).
Ćwiczenia języka:
- Wysuwanie szerokiego języka na zewnątrz jamy ustnej,
- Żucie brzegów języka zębami trzonowymi (żeby rozciągnąć całą jego powierzchnię),
- „Liczenie ząbków” – dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej.
- „Zaczarowany język” – przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach.
- Cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim,
- „Krokodyl” – szerokie otwieranie buzi, wysuwanie żuchwy do przodu, naśladowanie „kłapania paszczą”
- „Krowa” – naśladowanie przeżuwania trawy.
Ćwiczenia warg:
- „Ryjek świnki” – wysuwanie zaokrąglonych warg do przodu (zęby widoczne),
- „Całuski” – cmokanie wargami, naśladowanie przesyłania całusków.
- „Zmęczony konik” – parskanie wargami,
- „Ryjek” – układanie warg w kształcie ryjka, a następnie ich rozsuwanie do uśmiechu.